'[KDE-i18n-nl] Beetje documentatie.'

[prev in list] [next in list] [prev in thread] [next in thread] 

List: kde-i18n-nl
Subject: [KDE-i18n-nl] Beetje documentatie.
From: Tom Albers <toma () kovoks ! nl>
Date: 2004-03-27 12:11:44
Message-ID: 200403271311.58017.toma () kovoks ! nl
[Download RAW message or body]

-----BEGIN PGP SIGNED MESSAGE-----
Hash: SHA1

Goedenmorgen,

Sinds ik begonnen ben met vertalen heb ik af en toe wat aantekeningen gemaakt 
over een en ander. Nu vond ik het tijd om hier een document van te maken dat 
andere newbies weer kunnen gebruiken als zij willen beginnen met vertalen. Ik 
denk dat het handig is dit op de site te plaatsen, maar als jullie het niets 
vinden gooi het dan maar weg ;-)

Tevens bevat het informatie die voor de installatiehandleiding gebruikt kan 
worden. Scheelt misschien weer wat uitzoekwerk.

gr

toma

- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Inleiding, voorwoord en woord vooraf
Dit document is geschreven voor iedereen die met het vertalen van documenten 
wil beginnen. Stap voor stap zal ik beschrijven wat er nodig is om een 
succesvolle vertaler van documenten te worden. Dit document is redelijk 
bruikbaar voor programmavertalers, maar ik heb geen enkele poging gedaan 
hiervoor compleet te zijn, vanwege het simpele feit dat ik nog nooit een 
programma vertaald heb.

Het begin
Voorbereiding is het halve werk. Cruciaal voor het vertalen van documenten is 
om lid te worden van de kde-i18n-nl mailinglijst. De makkelijkste methode dat 
te doen is om naar de volgende internetpagina te surfen:
https://mail.kde.org/mailman/listinfo/kde-i18n-nl

Het is handig om mailtje naar de lijst te sturen (kde-i18n-nl@kde.org) waarin 
je even kort verteld wie je bent en wat je wilt doen. Vraag in dit mailtje 
ook direct een 'entiteit' aan, daarvoor is het noodzakelijk dat je volledige 
naam en e-mailadres vermeldt. Wat een entiteit is, volgt later. Tevens is het 
handig om even aan te geven welk deel van de documentatie je graag zou willen 
vertalen.

Waarschijnlijk krijg je sneller dan verwacht een antwoord terug. Leuk is om 
even http://www.kde.nl/personen/medewerkers.html door te lezen, zodat je 
beeld krijgt wie er nu precies een antwoord heeft gegeven. Als je overtuigd 
bent dat je gedurende langere tijd mee wilt werken, dan kun je een e-mail 
sturen met de benodigde gegevens zodat je ook op de pagina kan komen te 
staan.

Rinse is de coördinator van de vertalingen. Dat betekent dat hij degene is die 
de bestanden uitdeelt en weer terug in ontvangst neemt. Op de 
statistiekenpagina kun je eenvoudig zien welke documentatie er nog vertaald 
moet worden. De pagina is te vinden op: 
http://i18n.kde.org/stats/doc/HEAD/nl/</a>. Nadat je hebt aangegeven welke 
documentatie je graag zou willen vertalen zal Rinse controleren of daar op 
dit moment niemand anders mee bezig is. Als dat niet het geval is, stuurt 
hij .po bestanden op, die je kunt gaan vertalen. Nadat je deze vertaald hebt, 
worden ze nagelezen en daarna worden zij geplaatst op de server, zodat ze 
gebruikt kunnen gaan worden.

Kbabel
Om de verkregen .po bestanden (of .pot wat in deze fase nog hetzelfde is) te 
gaan wijzigen kan een simpele tekstverwerker gebruikt worden, echter er is 
mooie software geschreven die ook nog eens handig is. De naam hiervan is 
Kbabel. Kbabel maakt deel uit van het kdesdk pakket. 

Een korte, maar goede uitleg is geschreven door Fabrice Mous. Deze is te 
vinden op: http://www.kde.nl/doc/kbabel-kickstart/

Een goede toevoeging hierop is om een vertalingen database te beginnen, 
alhoewel je dit ook kunt doen na een weekje of wat vertalen. Dit is een 
database, zodat vaker voorkomende termen eenduidig vertaald kunnen worden. 
Hiervoor is het wel noodzakelijk dat je meerdere .po bestanden hebt of deze 
ophaalt vanuit een anoncvs locatie. Tevens is het handig om bijvoorbeeld de 
duitse of franse vertalingen op te halen, zodat je met een leuke database 
begint. Hoe je deze bestanden moet ophalen leg ik later uit. 

Op deze pagina kun je lezen hoe zo'n vertalingendatabase opgezet moet worden:
http://www.kde.nl/doc/kbabel-i18n-dbase/
Een goed .po-bestand om toetevoegen aan de vertalingendatabase is te vinden 
op: http://www.kde.nl/helpen/woordenlijst.html

Vertalen
Nu kun je eigenlijk aan de slag met het vertalen van het toegezonden .po 
bestand. Al snel kom je een aantal teksten of problemen tegen waarvan je niet 
weet wat je er mee aan moet. Het is een optie om de vraag te stellen op de 
mailinglijst, maar om te voorkomen dat continu dezelfde vragen worden 
gesteld, hierbij alvast een aantal vaak voorkomende problemen en de 
oplossing.

<li>Onvertaalbaar
Zo nu en dan komt het voor dat je een regel moet vertalen die bijvoorbeeld 
alleen uit een naam of e-mail adres bestaat. Copieer deze regel ook naar het 
vakje wat bedoeld is voor de nederlandse vertaling. Overigens heeft kbabel 
hier een speciaal icoontje voor. Het is de bedoeling dat er geen enkel vakje 
leeg blijft.

<li>Entiteiten
Een andere msgid is bijvoorbeeld '&install.intro.documentation;' Woorden die 
beginnen met een '&' *en* eindigen op een ';', worden zogenaamde entiteiten 
genoemd. Entiteiten worden tijdens het omzetten van het .po bestand naar de 
uiteindelijke documentatie vervangen door 'normale' tekst. Andere vormen van 
entiteiten die vaak voorkomen zijn &kde;, &kmail; en &voornaam.achternaam;. 
Het kan voorkomen dat het enige dat vertaald moet worden een entiteit is, 
maar vaker worden entiteiten in een zin verpakt. Entiteiten moeten een op een 
worden overgenomen als mesgid en dus nooit vertaald worden.

Alhoewel je het als vertaler van documenten niet snel zal tegen komen, kan het 
zijn dat je een keer '&' tegenkomt zonder dat het eindigt op een ';'. Dit 
zijn aanduidingen voor de sneltoetsen binnen de applicatie. 

Elementen
Iets anders dat je snel tegen zal komen zijn elementen. Elementen zijn tekens 
tussen een '<' en een '>'-teken. Een duidelijke uitleg over alle elementen is 
te vinden op:
http://i18n.kde.org/doc/markup/gui.html
De elementen zelf moeten dus niet vertaald worden, echter de inhoud hiervan 
wel. Let op dat dit vaak al in de programmavertaling is gedaan en dus 
letterlijk moet worden overgenomen. Als er bijvoorbeeld een tekst is 'You can 
reach it via
<menuchoice><guimenu>Settings</guimenu><guimenuitem>Configure
&kmail;...</guimenuitem></menuchoice>', dan zou de correcte nederlandse 
vertaling zijn: 'U kunt het bereiken via
<menuchoice><guimenu>Instellingen</guimenu><guimenuitem>&kmail; 
instellen...</guimenuitem></menuchoice>'.

ROLES_OF_TRANSLATORS
Als je als msgid ROLES_OF_TRANSLATORS tegenkomt, dan is dit de plek waar je 
jouw entiteit kun plaatsen. Otto Bruggeman heeft eens de volgende informatie 
hierover naar de mailinglijst gestuurd (bewerkt): "ROLES_OF_TRANSLATORS is 
een verzamelbak voor iedereen die heeft vertaald en nagelezen. Hierin vul je 
de entiteit in die bestaat uit: &Voornaam.Achternaam;". Het kan zijn dat hier 
al een naam staat, in dat geval voeg je jouw naam er aan toe. Dus dan krijg 
je uiteindelijk bijvoorbeeld: "&Vorige.Persoon;&Otto.Bruggeman;&Tom.Albers;"

CREDIT_FOR_TRANSLATORS
Ook dit is zo'n speciaal veld, vergelijkbaar met het veld hierboven. Otto 
Bruggeman heeft hiervoor de volgende regels opgesteld: Allereerst moet hier 
altijd begonnen worden met de entiteit '&meld.fouten;'. Daarnaast vul je hier 
ook jouw rol in (vertaling/nagelezen) en gebruik je alleen je voornaam 
(tenzij anders is aangegeven). Ook hier laat je reeds staan wat er staat. 
Uiteindelijk krijg je dus iets als: 
"&meld.fouten;&vertaling.vorigepersoon;&vertaling.otto;&nagelezen.rinse;"

Engelse documentatie onjuist
Een ander punt waar je wel eens tegen aan kunt lopen is dat de engelse tekst 
niet aansluit bij het programma. Allereerst is het in iedereens belang dat 
ook deze fouten gevonden worden. Indien de documentatie wel goed zou kunnen 
zijn, maar het programma niet (bijvoorbeeld indien een knop in het programma 
ontbreekt, terwijl deze wel gedocumenteerd is), dan is het handig om een 
bugreport bij de programmamaker in te dienen. Verzamel wel zoveel mogelijk 
van deze bugs voordat je dit doet. Indien de documentatie echt onjuist is, 
dan kun je daar de maker van de documentatie op aanspreken of bijvoorbeeld de 
engelstalige mailinglijst.
https://mail.kde.org/mailman/listinfo/kde-doc-english

Let wel op dat veel van deze documentatie schrijvers ook erg druk zijn. Indien 
je tijd over hebt, is het aan te bevelen een patch (zie Kompare) te maken van 
het docbook zodat jouw wijzigingen snel doorgevoerd kunnen worden. Hoe dit 
verder moet valt buiten de reikwijdte van dit document.

Standaardtermen
Op http://www.kde.nl/helpen/vertaalgids.html en 
http://www.kde.nl/helpen/woordenlijst.html staan een groot aantal termen en 
begrippen reeds uitgelegd.

Hoe tekst te vertalen
Rinse de Vries heeft een duidelijke mening over hoe er vertaald moet worden 
(bewerkte quote): "Let er verder op dat je niet te dicht bij de Engelse tekst 
blijft tijdens het vertalen. Lees dus een alinea helemaal door, en vertaal 
dan in je eigen woorden de tekst. Indien nodig mag je tekstdelen weglaten 
(als er onnodig veel informatie wordt gegeven, of dubbele informatie) of 
tekst toevoegen (als je zelf vindt dat iets duidelijker kan worden uitgelegd 
of onvolledig is)". 
Het maken van nieuwe alinea's is niet zonder meer mogelijk dus de toevoegingen 
moeten wel binnen het stramien van het origineel blijven.

Als de vertaling compleet is, mail dan de bestanden weer terug naar Rinse. De 
eerste keer is het handig om even te wachten tot Rinse er naar gekeken heeft. 
Hij mailt de wijzigingen naar je terug, waar je ontzettend veel van kunt 
leren. Schrik niet van de omvang, na elk bestand dat je vertaald hebt, wordt 
het commentaar minder (als je er tenminste iets mee doet).

Dat is alles! Success! Ben je echt goed op dreef en schrikt het compileren van 
programma's je niet af, dan kun je onderstaande lezen, wat dieper ingaat op 
het ophalen via anonieme cvs van bestanden en de compilatie daarvan. Deze 
sectie is niet nodig om verder te lezen als je wilt beginnen met vertalen.

Tom blablabla
- --

- ---------Stukje over cvs, misschien ook iets voor de installatiehandleiding?
- -- Het vergt wellicht wat aanpassingen, maar ik geef een voorzet: ----------

CVS
Indien alles is vertaald, is het leuk om het uiteindelijke resultaat te 
bekijken. Hiervoor heeft Otto Bruggeman een mooie handleiding gegeven 
(bewerkt): 

Om een index.docbook van de documentatie te genereren moet men de KDEDIR 
omgevingsvariabele naar de folder laten wijzen waar KDE is in geïnstalleerd. 
Het commando om dit te doen is (afhankelijk van het pad):
export KDEDIR=/usr/kde/3.2

Tevens moet er een omgevingsvariabele zijn die wijst naar de goede cvs-server:
export CVSROOT=:pserver:anonymous@anoncvs.kde.org:/home/kde

Voor het maken van de nederlandse docbook is het noodzakelijk dat de engelse 
docbook bestanden ook op de computer staan. Daarnaast zijn een aantal 
nederlandse bestanden cruciaal. Alle bestanden zijn op te halen via cvs. Een 
basis handleiding hiervoor is te vinden op: http://www.kde.nl/doc/kdecvs/

De CVS bevat verschillende versies van de documenatie. Op dit moment wordt er 
voor de documentatie gewerkt in de HEAD-branch. Dit moet expliciet worden 
aangegeven in de cvs commando's. 

Maak een apart map aan waarin alles komt te staan. Ga hierin staan en voer de 
volgende handelingen uit als voorbeeld heb ik kmail uit kdepim genomen:

cvs login				# inloggen op de server.
cvs co -r HEAD kdepim/doc		# Engelse tekst ophalen
cvs co -l -r HEAD kde-i18n 		# Compilatie meuk
cvs co -r HEAD kde-i18n/nl		# Nederlandse tekst ophalen
cvs co -r HEAD kde-i18n/templates	

- -- Side note: Wil je in een latere fase ook programma's compileren, dan is het 
handig alvast de volgende commando's uit te voeren of te kennen:
cvs co -r HEAD kdepim			# Ophalen orginele programma
echo "nl" > kde-i18n/subdirs		# Definieren wat te compileren
cvs co -r HEAD kde-common		# Voor de admin?
ln -s /cvsroot/kde-common/admin /cvsroot/kde-i18n/admin

- -- Side note: Het compileren zou vervolgens als volgt moeten gebeuren:
export WANT_AUTOCONF="2.5"	# Goede autoconf gebruiken
cd /cvsroot/kde-i18n/			# Compilatieplek
make -f Makefile.cvs				# configure en zo maken
./configure					# makefiles en zo maken
make -k 						# make (overslaan als fout)
make -k install					# installeren

- -- Side note: Op zich is in deze handleiding steeds HEAD gebruikt. Wil je 
verzekerd zijn van een werkende versie van een en ander of de programma's 
waarop de documentatie gebaseerd is, dan moet voor de programma's de 
KDE_3_2_BRANCH gebruikt worden ipv HEAD. Let wel op dat je dit in een aparte 
cvsroot neer zet, zodat de HEAD en de BRANCH bestanden niet door elkaar gaan.

Het is handig de cvs-structuur een beetje te bevatten of bij de hand te 
hebben:

> -+kdepim
> > -+doc
> > -kmail
> 
> -+kde-i18n
> > -nl
> > -+docs
> > > -+kdepim 
> > > kmail // hier komt het omgezette po bestand als docbook 
> > -+messages
> > > -+kdepim // hier staan de gui vertalingen
> > > -+docs
> > > -+kdepim
> > > -kmail.po
> > -+templates
> > -+docs
> > -+kdepim
> > -kmail.pot
> 
> -+kdeanderpakket
> > -doc
etc...

Plaats nu jouw eigen vertaling in de kde-i18n/nl/messages/docs/kdepim/. Daarna 
kan men in de kde-i18n/ map het commando update_xml nl <optioneel de 
naam van het vertaalde pakket zonder .po> uitvoeren. Bijvoorbeeld voor kmail:
./update_xml nl kmail

Lukt dit niet dan kan met het volgende commando geprobeerd worden het docbook 
te maken (voor het programma karm en op mijn computer uitgevoerd in 
kde-i18n):
po2xml ../kdepim/doc/karm/index.docbook nl/messages/docs/kdepim/karm.po 
> /usr/kde/3.2/share/doc/HTML/nl/karm/index.docbook

Misschien overbodig om te zeggen, maar de docbook wordt alleen gecre&euml;rd 
indien de .po bestanden foutloos zijn.

Credits.
Iedereen die credits behoeft staat in de tekst reeds genoemd. Ik heb slechts 
een en ander verzameld en geordend. Tom Albers (toma@omat.nl)

-----BEGIN PGP SIGNATURE-----
Version: GnuPG v1.2.4 (GNU/Linux)

iD8DBQFAZW+NcgQkT9GFRQ8RAlTdAKD3oyB1H/4y/lQ0w3rJIP9xk4extQCcD14B
X+YW+XDGVG/xAxZfTYp6S60=
=9EUy
-----END PGP SIGNATURE-----
_______________________________________________
Kde-i18n-nl mailing list
Kde-i18n-nl@kde.org
https://mail.kde.org/mailman/listinfo/kde-i18n-nl

[prev in list] [next in list] [prev in thread] [next in thread] 